Bu başlık aslında iki ayrı soruyu sormaktadır, çünkü en eski şarap imalathaneleri mutlaka en eski üzüm bağlarıyla ilişkilendirilemez ve bunun tersi de geçerlidir. Dolayısıyla, bu soruyu küresel düzeyde yanıtlamak için iki veriye ihtiyacımız olacak.
Tarih boyunca şarap yapımı elbette çok uzun bir yol kat etti. Yapılan arkeolojik araştırmalarda dünyadaki en eski bağın 6100 yaşında olduğu belirtilmektedir.
Yunanlılar, MÖ 1.500-1.000 gibi erken bir tarihte tapınılan antik Yunan şarap tanrısı Dionysos'a sahipti ancak şarap tarihinden bahsedenler şarabın MÖ 6.000 yılında Gürcistan'a, MÖ 5.000 yılında İran'a ve MÖ 4.000 yılında Sicilya'ya kadar uzandığını belirtirler; Mısırlıların da her çeşit üzümden, incirden, hurmadan ve nardan şarap yaptıklarını tarihi kaynaklardan biliyoruz.
Bununla birlikte Almanya, İspanya, İtalya ve Fransa da oldukça eski şarap imalathanelerine ev sahipliği yapıyor. Yukarıdaki tabloda da belirtildiği gibi Almanya açık ara bilinen en eski şarap imalathanesine sahiptir (1.161 yaşında), Fransa'nın en eski şaraphanesi 1023 yaşında, İtalya'nın en yaşlısı 882 yaşında olduğu görünüyor. Karşılaştırıldığında, İspanya'nın en eski şaraphanesi sadece 475 yaşında ve hemen arkasında İsviçre var. Avrupa dışında, Meksika'nın en yaşlısı 426, Güney Afrika'nınki ise 335 yaşında.
Ancak, belirttiğimiz gibi şaraphanelerin yaşının en eski üzüm bağlarıyla pek ilgisi yok. Bitkilerin yaşam sürelerinin bir üst sınırı vardır ve yaşları için şaraphane yaşları ile ilişkilendirilemez.
En eski asma kayıtlarıyla ilgili internet üzerinden ulaşabileceğiniz birçok bilgi mevcuttur. Bu kaynaklardan en önemlisi Old Vine Registry’dir. 15 yılı aşkın bir süre önce eski asmalarla ilgili araştırmalarla başlayan web sitesi, insanların eski üzüm bağlarını bulabilecekleri, onlar hakkında bilgi edinebilecekleri, onlardan yapılan şarapları ve onları yetiştiren insanları takip edebilecekleri bir çevrimiçi veri tabanı haline geldi.
Yapılan tüm araştırmalar sonucun şu anda dünya çapında tescil edilmiş, en az 35 yaşında olan 2650 üzüm bağı listelendi. Veriler ışığında anlaşılacağı gibi en eski şarap imalathaneleri ile en eski üzüm bağları gerçekte birbirleriyle bağlantılı değil.
Her şeyde olduğu gibi tarımsal ürünler de kültürün bir parçasıdır. Dünyanın en eski üzüm türlerine ev sahipliği yapan coğrafyamızda, Türk kültüründe yeri olmadığı için -belki de dünyanın en eski bağları ve şaraphanelerine sahipken- bugün bundan bahsedemiyoruz. Gelecek nesillerin yaşadığımız coğrafyayı, tarihimizi ve kültürümüzü daha iyi anlayabilmeleri için sahip olduğumuz kaynaklara sahip çıkmak hepimizin görevi.
Son yıllarda turizm sektörü çalışanları ülkelere farklı profildeki ziyaretçileri çekmek için kültür ve tarihini yaşatmaya yönelik özel paket programlar hazırlıyorlar. Özellikle şarap üretiminde öne çıkan ülkeler şarap turizmi konusunda oldukça yaratıcı turizm paketleri oluşturuyorlar. Şarap üreticilerin kişisel çabaları ile her ne kadar şarap turizmi ile ilgili çalışmalar yapılsa da, 7 Coğrafi bölgeye, iklime, tarihe sahip ülkemizde de Turizm Bakanlığı desteği ile tarih ile şarabı birleştiren özel turizm programları oluşturulması ve yaygınlaştırılmasını sabırsızlıkla bekliyoruz.
Kaynak: https://www.oldvineregistry.org/
Comments